فور یا آون آزمایشگاهی و انواع مختلف آن چیست؟
- مقالات آموزشی
- 1403/06/21
- 21 شهریور 1403
فور یا آون آزمایشگاهی چیست؟
فور یا آون آزمایشگاهی دستگاهی است که برای خشک کردن، استریل کردن و حرارت دادن مواد و تجهیزات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه با ایجاد دمای بالا و یکنواخت در محفظه داخلی خود، رطوبت را از مواد تبخیر کرده و آنها را خشک میکند. همچنین، با استفاده از دمای بالا، میکروارگانیسمها را از بین برده و استریلسازی را انجام میدهد. فورهای آزمایشگاهی در انواع مختلفی با ویژگیهای متفاوت تولید میشوند تا نیازهای مختلف آزمایشگاهها را برطرف کنند.
کاربردهای فور آزمایشگاهی بسیار گسترده است. از جمله این کاربردها میتوان به خشک کردن ظروف شیشهای و فلزی، استریل کردن ابزارهای جراحی، حرارت دادن مواد شیمیایی، خشک کردن نمونههای بیولوژیکی و حرارت دادن مواد جامد اشاره کرد. با توجه به نوع فرآیندی که در آزمایشگاه انجام میشود، فورهای آزمایشگاهی با ویژگیهای خاصی انتخاب میشوند. برای مثال، برای خشک کردن مواد حساس به دما، از فورهایی با دقت دمایی بالا استفاده میشود و برای استریل کردن ابزارهای جراحی، از فورهایی با دمای بسیار بالا استفاده میشود.
انواع فور آزمایشگاهی
فورهای آزمایشگاهی بر اساس نوع گردش هوا و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیمبندی میشوند:
- فور با گردش هوای طبیعی: این سادهترین نوع فور است که هوای گرم شده به صورت طبیعی در داخل محفظه به گردش در میآید. دقت دمایی کمتری نسبت به انواع دیگر دارد و برای کاربریهای ساده و خشک کردن مواد با دمای پایین مناسب است.
- فور با گردش هوای اجباری: این نوع فور دارای یک فن داخلی برای گردش هوای گرم در داخل محفظه است. دقت دمایی بالاتری نسبت به فورهای طبیعی دارد و توزیع دما در داخل محفظه یکنواختتر است. برای خشک کردن مواد حساس به دما و فرآیندهای استریلیزاسیون دقیق مناسب است.
- فور خلا: این نوع فور قابلیت ایجاد خلا در داخل محفظه را دارد. برای خشک کردن مواد حساس به اکسیداسیون و فرآیندهای خشک کردن انجمادی مناسب است.
- فور با برنامهپذیری یا هوشمند: فور هوشمند آزمایشگاهی دارای یک سیستم کنترل دیجیتال برای تنظیم دما، زمان و برنامههای مختلف است. امکان تنظیم دقیق پارامترهای فرآیند را فراهم میکند و برای فرآیندهای پیچیده و تکراری مناسب است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله زیر نیز پیشنهاد می گردد: سیستم هوشمند PID در آون آزمایشگاهی چیست؟
کاربردهای فور آزمایشگاهی
کاربردهای اصلی فور آزمایشگاهی عبارتند از:
- خشک کردن ظروف شیشهای و فلزی: قبل از استفاده از ظروف شیشهای و فلزی در آزمایشگاه، باید آنها را به طور کامل خشک کرد تا از آلودگی نمونهها جلوگیری شود.
- استریل کردن ابزارها و تجهیزات: فور برای استریل کردن ابزارهای فلزی و شیشهای مانند پنس، قیچی، لولههای آزمایش و پلیتهای کشت استفاده میشود.
- حرارت دادن مواد شیمیایی: برخی از مواد شیمیایی برای انجام واکنشهای شیمیایی نیاز به حرارت دارند.
- خشک کردن نمونههای بیولوژیکی: برای خشک کردن نمونههای بیولوژیکی مانند بافتها و سلولها استفاده میشود.
- حرارت دادن مواد جامد: برای حرارت دادن مواد جامد مانند پودرها و گرانولها استفاده میشود.
کاربردهای خاص تر فور آزمایشگاهی عبارتند از:
- پختن آگار: برای تهیه محیط کشت میکروبی
- خشک کردن رنگ و پوششها
- حرارت دادن مواد پلیمری
- آنیل کردن فلزات
به طور کلی، فور آزمایشگاهی در بسیاری از رشتههای علمی از جمله شیمی، زیستشناسی، پزشکی و مهندسی کاربرد دارد.
انواع فورهای مخصوص و کاربردهای آنها
برخی از فورها برای کاربردهای خاصی طراحی شده اند که آن ها را از فورهای معمولی متمایز می کند. این فورها به عنوان فورهای مخصوص شناخته می شوند و هر کدام ویژگی ها و کاربردهای منحصر به فرد خود را دارند. برخی از این نوع فورها در ادامه آورده شده است:
فور خلا (Vacuum Oven)
فور خلا دستگاهی است که برای خشک کردن مواد حساس به اکسیداسیون و حرارت بالا طراحی شده است. با ایجاد خلا در داخل محفظه، نقطه جوش آب کاهش یافته و مواد به سرعت خشک میشوند. همچنین، از اکسید شدن مواد حساس در مجاورت هوا جلوگیری میشود. این نوع فورها در صنایع دارویی، غذایی و الکترونیک کاربرد گستردهای دارند.
فور با برنامهپذیری پیشرفته (Programmable Oven)
فورهای با برنامهپذیری پیشرفته دارای یک سیستم کنترل دیجیتال هستند که امکان تنظیم دقیق دما، زمان و برنامههای حرارتی پیچیده را فراهم میکند. این فورها برای فرآیندهایی که نیاز به تغییرات دمایی چند مرحلهای دارند، بسیار مناسب هستند. برای مثال، در صنایع تولید مواد غذایی از این فورها برای خشک کردن و پخت مواد با پروفایلهای دمایی خاص استفاده میشود.
فور با کنترل اتمسفر (Atmosphere Controlled Oven)
در این نوع فورها، امکان کنترل ترکیب گاز داخل محفظه وجود دارد. به این ترتیب میتوان محیطی با گازهای بیاثر مانند نیتروژن یا آرگون ایجاد کرد که برای خشک کردن مواد حساس به هوا و انجام واکنشهای شیمیایی در اتمسفر کنترل شده بسیار مناسب است.
فور با گردش هوای عمودی (Vertical Airflow Oven)
در فورهای با گردش هوای عمودی، هوا به صورت عمودی در داخل محفظه به گردش در میآید. این نوع جریان هوا باعث توزیع یکنواخت دما در تمام نقاط محفظه شده و از ایجاد نقاط داغ جلوگیری میکند. این فورها برای خشک کردن مواد پودر شده، گرانولها و نمونههای بیولوژیکی بسیار مناسب هستند.
فور با سیستم شستشوی گاز (Gas Purging Oven)
این فورها برای حذف گازهای ناخالصی از داخل محفظه و ایجاد محیطی با گاز خالص استفاده میشوند. با تزریق گازهای خنثی مانند نیتروژن یا آرگون به داخل محفظه، میتوان محیطی عاری از اکسیژن ایجاد کرد که برای خشک کردن مواد حساس به اکسیداسیون بسیار مناسب است.
فور با کنترل رطوبت (Humidity Controlled Oven)
این نوع فورها علاوه بر کنترل دما، قابلیت کنترل رطوبت نسبی داخل محفظه را نیز دارند. این ویژگی برای خشک کردن مواد با کنترل دقیق رطوبت و شبیهسازی شرایط محیطی خاص بسیار مفید است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله زیر نیز پیشنهاد می گردد: تفاوت آون هوشمند آزمایشگاهی با آون معمولی
نکات مهم در انتخاب فور آزمایشگاهی
انتخاب فور آزمایشگاهی مناسب برای انجام آزمایشها با دقت و صحت بالا بسیار مهم است. در ادامه به برخی از مهمترین نکات که باید در هنگام انتخاب فور آزمایشگاهی به آنها توجه کنید اشاره شده است:
حجم محفظه:
حجم محفظه فور یکی از مهمترین عوامل در انتخاب آن است. این حجم باید با توجه به ابعاد نمونههایی که قصد خشک کردن یا استریل کردن آنها را دارید، انتخاب شود. همچنین، تعداد طبقات قابل تنظیم در داخل فور به شما اجازه میدهد تا نمونههای بیشتری را به طور همزمان در آن قرار دهید. پس قبل از خرید، لیستی از ابعاد نمونههای خود تهیه کنید و مطمئن شوید که فور انتخابی ظرفیت کافی برای آنها دارد.
دامنه دمایی:
حداکثر دمایی که یک فور میتواند تولید کند و دقت آن در حفظ دمای تنظیم شده، دو عامل بسیار مهم در انتخاب فور هستند. اگر با نمونههای حساس به دما کار میکنید، به فوری با دقت دمایی بالا نیاز خواهید داشت. همچنین، حداکثر دمای قابل دستیابی توسط فور باید با نیازهای آزمایش شما همخوانی داشته باشد.
نوع گرمایش:
فورها به دو دسته کلی با گرمایش طبیعی و اجباری تقسیم میشوند. در فورهای با گرمایش طبیعی، هوا به صورت طبیعی در داخل محفظه گردش میکند و دقت دمایی کمتری دارند. در مقابل، فورهای با گرمایش اجباری دارای یک فن داخلی هستند که هوا را به گردش در میآورد و دقت دمایی بالاتری را فراهم میکنند. انتخاب نوع گرمایش به دقت مورد نیاز شما برای آزمایشها بستگی دارد.
سیستم کنترل:
سیستم کنترل فور میتواند آنالوگ یا دیجیتال باشد. سیستمهای کنترل آنالوگ سادهتر و ارزانتر هستند اما دقت کمتری دارند. در حالی که سیستمهای کنترل دیجیتال دقت و قابلیت برنامهریزی بالاتری دارند و امکان تنظیم دقیق دما و زمان را فراهم میکنند. برای آزمایشهایی که نیاز به دقت و تکرارپذیری بالایی دارند، سیستم کنترل دیجیتال توصیه میشود.
سیستم ایمنی:
سیستمهای ایمنی مختلفی در فورهای آزمایشگاهی تعبیه شده است که از مهمترین آنها میتوان به ترموستات ایمنی، سیستم هشدار و عایق حرارتی اشاره کرد. ترموستات ایمنی از گرم شدن بیش از حد فور جلوگیری میکند، سیستم هشدار در صورت بروز مشکل شما را آگاه میکند و عایق حرارتی از اتلاف حرارت و سوختن نمونهها جلوگیری میکند. وجود این سیستمها ایمنی کار با فور را افزایش میدهد.
جنس بدنه:
جنس بدنه فور معمولاً از استیل ضد زنگ یا آلومینیوم است. استیل ضد زنگ مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و حرارت دارد و برای استفاده در محیطهای آزمایشگاهی بسیار مناسب است. آلومینیوم نیز سبکتر است اما مقاومت آن در برابر حرارت بالا کمتر است.
ابعاد و وزن:
ابعاد و وزن فور به فضای آزمایشگاه شما و سهولت جابجایی آن بستگی دارد. قبل از خرید، ابعاد دقیق فور را بررسی کنید تا مطمئن شوید که در فضای آزمایشگاه شما جا میشود. همچنین، اگر نیاز به جابجایی مکرر فور دارید، وزن آن نیز اهمیت دارد.
برند و خدمات پس از فروش:
انتخاب یک برند معتبر بسیار مهم است. محصولات برندهای معتبر از جمله شرکت آرمان نو اندیشان بهسان معمولاً کیفیت بالاتری دارند و خدمات پس از فروش بهتری ارائه میدهند. در صورت بروز هرگونه مشکل، دسترسی به خدمات پس از فروش مناسب بسیار مهم است.
نکات اضافی:
علاوه بر موارد ذکر شده، مواردی مانند توزیع یکنواخت دما در داخل محفظه، سهولت استفاده از فور، مصرف انرژی، قیمت و امکانات جانبی مانند تایمر، قفل ایمنی و دریچه تخلیه نیز در انتخاب فور مهم هستند.
ایمنی هنگام کار با فور آزمایشگاهی
کار با فور آزمایشگاهی به دلیل دمای بالای آن، نیازمند رعایت نکات ایمنی بسیار مهمی است تا از بروز حوادث احتمالی جلوگیری شود. در ادامه به برخی از مهمترین نکات ایمنی هنگام کار با فور آزمایشگاهی اشاره میشود:
نکات ایمنی کلی:
- آموزش: قبل از استفاده از فور، حتماً آموزشهای لازم را ببینید و با نحوه کار با آن به طور کامل آشنا شوید.
- لباس مناسب: هنگام کار با فور از لباسهای آستین بلند، شلوار بلند و کفش ایمنی استفاده کنید. از پوشیدن لباسهای گشاد و آویز خودداری کنید.
- دستکش و عینک ایمنی: هنگام جابجایی ظروف داغ از دستکش نسوز و عینک ایمنی استفاده کنید.
- محیط کار: اطمینان حاصل کنید که فور روی سطحی صاف و پایدار قرار گرفته است و اطراف آن فضای کافی برای گردش هوا وجود دارد.
- توجه به برچسبها و هشدارها: به تمامی برچسبها و هشدارهای روی فور توجه کرده و آنها را جدی بگیرید.
نکات ایمنی هنگام استفاده از فور:
- در بسته: اطمینان حاصل کنید که درب فور به طور کامل بسته شده است تا از هدر رفتن حرارت و ایجاد خطر سوختگی جلوگیری شود.
- جایگذاری صحیح نمونهها: نمونهها را به طور صحیح و با فاصله مناسب روی طبقات فور قرار دهید تا از تماس آنها با یکدیگر و دیوارههای فور جلوگیری شود.
- مواد قابل اشتعال: از قرار دادن مواد قابل اشتعال در داخل فور خودداری کنید.
- خنک شدن فور: قبل از باز کردن درب فور، اجازه دهید تا به طور کامل خنک شود.
- تعمیر و نگهداری: به طور مرتب فور را تمیز کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل، آن را به تکنسین متخصص نشان دهید.
نکات ایمنی در صورت بروز حادثه:
- قطع برق: در صورت بروز آتشسوزی یا هرگونه حادثه دیگر، بلافاصله برق فور را قطع کنید.
- خروج از محیط: محل حادثه را ترک کرده و به دنبال کمک بروید.
- تماس با آتشنشانی: در صورت لزوم، با آتشنشانی تماس بگیرید.
نکات ایمنی اضافی:
- استفاده از تایمر: برای جلوگیری از فراموش کردن زمان کارکرد فور، از تایمر استفاده کنید.
- بازرسی منظم: به طور مرتب فور را از نظر وجود هرگونه آسیب یا نقص بررسی کنید.
- آموزش به دیگران: اگر افراد دیگری از فور استفاده میکنند، آنها را در مورد نکات ایمنی آموزش دهید.
رعایت نکات ایمنی هنگام کار با فور آزمایشگاهی بسیار مهم است و میتواند از بروز حوادث جدی جلوگیری کند. در صورت داشتن هرگونه سوال یا ابهام، با مسئول آزمایشگاه یا تکنسین متخصص مشورت کنید.
سرویس و نگهداری فور آزمایشگاهی: تضمینی برای عملکرد طولانی مدت و دقیق
فور آزمایشگاهی، یکی از تجهیزات حیاتی در بسیاری از آزمایشگاههاست که برای خشک کردن، استریل کردن و حرارت دادن مواد مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. برای حفظ عملکرد صحیح و طول عمر این دستگاه، سرویس و نگهداری دورهای آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
سرویس و نگهداری مناسب فور آزمایشگاهی، نه تنها باعث افزایش طول عمر دستگاه و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری میشود، بلکه دقت و صحت نتایج آزمایشها را نیز بهبود میبخشد. با انجام سرویسهای دورهای، از بروز مشکلات احتمالی مانند خرابی المنتهای حرارتی، اختلال در سیستم کنترل دما و کاهش عایق حرارتی جلوگیری میشود. همچنین، تمیز کردن دورهای داخل و خارج فور از تجمع گرد و غبار و آلودگی جلوگیری کرده و از ایجاد بوی نامطبوع در آزمایشگاه جلوگیری میکند.
برای انجام سرویس و نگهداری فور آزمایشگاهی، بهتر است از تکنسینهای متخصص و آموزش دیده کمک بگیرید. این افراد با دانش و تجربه کافی، قادر به تشخیص و رفع هرگونه مشکل در فور هستند. برخی از مهمترین مواردی که در سرویس و نگهداری فور آزمایشگاهی باید رعایت شود عبارتند از: تمیز کردن دورهای، بازرسی المنتهای حرارتی، کنترل سیستم کنترل دما، روغنکاری قطعات متحرک، بررسی عایق حرارتی و جلوگیری از نوسانات برق. با انجام سرویسهای دورهای و رعایت نکات ایمنی، میتوان از عملکرد صحیح و طول عمر بالای فور آزمایشگاهی اطمینان حاصل کرد.
قیمت و خرید فور آزمایشگاهی
قیمت فور آزمایشگاهی به عوامل مختلفی از جمله برند، حجم محفظه، جنس بدنه، قابلیتها و ویژگیهای اضافی دستگاه بستگی دارد. فورهای آزمایشگاهی در مدلهای مختلفی تولید میشوند و هر مدل دارای قیمت مشخصی است. به طور کلی، فورهای هوشمند و دیجیتال با قابلیتهای بیشتر و دقت بالاتر قیمت بیشتری نسبت به مدلهای آنالوگ دارند. همچنین، فورهایی که دارای حجم محفظه بزرگتر و جنس بدنه با کیفیتتر هستند، معمولاً گرانتر هستند.
برای خرید فور آزمایشگاهی، میتوانید با شرکت بهسان تماس بگیرید و اقدام به خرید کنید. همچنین، میتوانید از کارشناسان فروش ما مشاوره بگیرید تا دستگاهی متناسب با نیازهای آزمایشگاه خود انتخاب کنید. در هنگام خرید، به گارانتی دستگاه، خدمات پس از فروش و امکان تعمیرات آن توجه کنید.